Maska ochronna wielokrotnego użytku służy do zabezpieczenia dróg oddechowych przed czynnikami zewnętrznymi – pyłami, spalinami, gazami, parami, drobnoustrojami. Jest wymagana na wielu stanowiskach pracy, między innymi w branży lakierniczej. Sprawdź najważniejsze informacje dotyczące masek wielokrotnego użytku!
Spis treści:
Maseczka, maska wielokrotnego użytku jest rodzajem środka ochrony indywidualnej, który służy do zabezpieczenia dróg oddechowych przed szkodliwymi czynnikami, zmniejszając ryzyko dla zdrowia i życia.
Ze względu na różnorodność zagrożeń maski ochronne dostępne są w wielu wariantach pod kątem ich konstrukcji oraz skuteczności filtracji określonych czynników zewnętrznych.
Pod kątem swojej budowy maska wielokrotnego użytku najczęściej powstaje z tworzywa sztucznego stanowiącego jej korpus – część twarzową. W korpusie znajdują się elementy umożliwiające oddychanie i filtrację – filtry, pochłaniacze, zawory. Do korpusu dołączane są paski służące do umiejscowienia maski na twarzy. Najczęściej są regulowane, co pozwala na jej indywidualne dopasowanie.
Stosowanie masek ochronnych jest wymagane na określonych stanowiskach pracy, co związane jest z przepisami BHP.
Warto wskazać, że maska wielokrotnego użytku jest rodzajem wyrobu służącego do ochrony całej twarzy, w tym także oczu. Określana jest także jako maska pełnotwarzowa albo maska pełna.
Drugim typem środka ochronnego stosowanego do zabezpieczenia dróg oddechowych jest półmaska wielokrotnego użytku. Jej budowa pozwala na osłonę nosa i ust – bez całej twarzy.
Bardzo często termin maski ochronnej czy maseczki ochronnej stosowany jest potocznie do określenia każdego typu środka ochrony indywidualnej służącego do zabezpieczenia dróg oddechowych.
Maska ochronna wielokrotnego użytku ma bardzo szerokie zastosowanie i może być używana w różnych branżach.
Wskazaniem do stosowania masek ochronnych są między innymi duże zapylenie na stanowisku pracy, styczność ze spalinami, parami, gazami, drobnoustrojami, które mogą stanowić poważne zagrożenie dla układu oddechowego. Stosowanie środków ochrony dróg oddechowych zmniejsza wtedy ryzyko związane z powstaniem dolegliwości, między innymi infekcji, pylicy, alergii, astmy, a nawet nowotworów.
Przykładowe zastosowanie masek ochronnych wielorazowych:
Budownictwo,
Produkcja,
Przemysł wydobywczy,
Hutnictwo,
Metalurgia,
Spawanie,
Lakierowanie,
Obróbka drewna,
Przemysł spożywczy,
Przemysł chemiczny,
Rolnictwo,
Medycyna.
Przepisy BHP wskazują, że pracodawca musi przekazać pracownikom środki ochrony indywidualnej, w tym środki ochrony dróg oddechowych, gdy są one niezbędne do zabezpieczenia przed szkodliwymi i niebezpiecznymi czynnikami w środowisku pracy.
Wskazania zawiera Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Stosowanie środków ochrony indywidualnej powinno być ustalone z pracownikami i ich przedstawicielami.
Pracodawca może też skonsultować się ze specjalistami w dziedzinie BHP, którzy mogą przygotować ocenę ryzyka zawodowego na stanowisku pracy. Ocena ta może wskazać, że konieczne jest stosowanie środków ochrony dróg oddechowych.
Zgodnie z przepisami pracodawca jest zobowiązany do nieodpłatnego przekazania pracownikom środków ochrony indywidualnej, które zabezpieczają przed szkodliwymi i niebezpiecznymi dla zdrowia czynnikami występującymi w miejscu pracy. Gdy pracownik nie dysponuje odpowiednimi środkami ochrony indywidualnej, pracodawca nie może dopuścić go do pracy.
Maski ochronne wielokrotnego użytku to szeroka gama produktów różniących się pomiędzy sobą swoją budową, zastosowaniem oraz przeznaczeniem.
Podział masek wielokrotnego użytku:
Maski pełnotwarzowe, pełne wielokrotnego użytku,
Półmaski, maski półtwarzowe wielokrotnego użytku.
Maski różnią się pomiędzy sobą także zastosowanymi rodzajami filtrów oraz pochłaniaczy. Filtry służą do zatrzymywania cząsteczek stałych, z kolei pochłaniacze skutecznie radzą sobie z gazami – określane są jako pochłaniacze przeciwgazowe.
Dostępne są także maski wielokrotnego użytku o określonym przeznaczeniu, na przykład maski lakiernicze przeznaczone dla pracowników zakładów lakierniczych czy maski spawalnicze używane przez spawaczy.
Z przykładowymi rodzajami masek ochronnych można zapoznać się na stronie: https://aciro.pl/category/bhp-drogi-oddechowe-maski-pelne.
O skuteczności działania maski wielokrotnego użytku decydują zastosowanie w niej filtry i pochłaniacze. To elementy wymienne, które zamienia się na nowe, gdy minie okres użytkowania dotychczasowych. Okres ten zależny jest od czynników, na jakie narażony jest pracownik.
Filtry, jak wspomnieliśmy wcześniej, używane są głównie do ochrony przed cząsteczkami stałymi, na przykład pyłami, natomiast pochłaniacze do ochrony przed gazami.
Wiele masek umożliwia wymianę filtrów i pochłaniaczy w zależności od zapotrzebowania. Wymiana jest łatwa i szybka dzięki zastosowaniu elastycznych systemów połączeniowych.
Przy doborze filtrów i pochłaniaczy zastosowanie mają zharmonizowane normy:
PN-EN 149 – Sprzęt ochrony układu oddechowego – Półmaski filtrujące do ochrony przed cząstkami – Wymagania, badanie, znakowanie,
PN-EN 14387 – Sprzęt ochrony układu oddechowego – Pochłaniacz(-e) i filtropochłaniacz(-e) – Wymagania, badanie, znakowanie.
W przypadku filtrów wydziela się trzy główne klasy, które używane są także do opisu jednorazowych maseczek filtrujących.
Klasy filtrów:
Klasa P1 – zabezpiecza przed około 80% cząstek,
Klasa P2 – zabezpiecza przed około 94-95% cząstek,
Klasa P3 – zabezpiecza przed około 99% cząstek.
W przypadku pochłaniaczy stosowane oznaczenia odnoszą się do rodzaju gazów, które należy uwzględnić przy ich doborze. Ponadto zastosowanie mają trzy klasy ochronne.
Symbole pochłaniaczy i odpowiadające im kolory:
P – pyły i aerozole ciekłe, kolor biały,
A – gazy i opary organiczne o temperaturze wrzenia powyżej 65°C, kolor brązowy,
AX – gazy i opary organiczne o temperaturze wrzenia poniżej 65°C, kolor brązowy,
B – gazy i opary nieorganiczne, poza tlenkiem węgla, przykładowo chlor, siarkowodór, kolor szary,
E – gazy i opary kwaśne, przykładowo dwutlenek siarki, kolor żółty,
K – amoniak i organiczne pochodne amoniaku, kolor zielony,
SX – określone substancje, tak zwane pochłaniacze specjalne, kolor fioletowy,
NO – tlenki azotu, kolor niebieski,
Hg – opary rtęci, kolor czerwony.
Ponadto pochłaniacze gazowe dzieli się pod kątem skuteczności filtracji na trzy klasy ochronne:
Klasa 1 – pochłaniacze o niskiej pojemności sorpcyjnej, stosowane przy stężeniu gazów lub par do 0,1% (1.000 ppm),
Klasa 2 – pochłaniacze o średniej pojemności sorpcyjnej, stosowane przy stężeniu gazów lub par do 0,5% (5.000 ppm),
Klasa 3 – pochłaniacze o wysokiej pojemności sorpcyjnej, stosowane przy stężeniu gazów lub par do 1% (10.000 ppm).
Do masek wielokrotnego użytku można zastosować również akcesoria poprawiające komfort ich użytkowania, na przykład wkładki do soczewek korekcyjnych dla osób noszących okulary, taśmy do noszenia maski na szyi, dodatkowe paski, torby na maski.
Dobór maski wielokrotnego użytku powinien bazować przede wszystkim na warunkach panujących w środowisku pracy. Stąd też duże znaczenie ma przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego, które pozwala na wskazanie, z jakimi zagrożeniami na stanowisku pracy może zetknąć się pracownik.
Maska powinna pasować także do twarzy – niektórzy producenci oferują maski w różnych rozmiarach dla lepszego dopasowania.
Należy także pamiętać o systematycznym wymienianiu filtrów i pochłaniaczy zgodnie z zaleceniami producenta i wymogami BHP.
Podsumowanie
Właściwie dobrana maska ochronna wielokrotnego użytku z filtrami lub pochłaniaczami to podstawa bezpiecznej pracy w miejscach, gdzie drogi oddechowe narażone są na szkodliwe czynniki.
